Herkese merhaba, bugün daha öncesinde internet sitemizde hiç üzerine konuşmadığımız bir konu ile karşınızdayız. Moleküler Biyoloji ve Genetik İkinci sınıf öğrencilerinden Seda Nur Serbest, Adli Entomoloji başlıklı ilginç ve bilgi dolu bir yazı hazırlamış. Şimdi sizleri o yazı ile baş başa bırakıyor ve bilim dolu günler diliyoruz. Bir başka yazımızda görüşmek üzere!

 

Adli Entomoloji

Adli olaylarda, çözülememiş cinayetlerde veya davalarda olayların aydınlanabilmesi için tıbbi kanıtlara gereksinim duyulmaktadır. Bu gibi durumlarda bir tıp dalı olan adli tıbbın yardımına başvurulmaktadır. Adli tıp hukuka yardımcı olabilmek için mahkemeye tıbbi verilerin bulunduğu raporlar sunar. Bu raporlar bilirkişiler tarafından hazırlanmış olup davayla ilgili gerekli kanıtları barındırırlar. Bu kanıtlara biyolojik kanıtlar denilir ve kan, tükürük, vücuda ait parçalar, saç kılı, tırnak vb. unsurlar bu gruba dahildir.

Adli vakalarda ölü olarak bulunan kişilerin ölüm zamanını tespit edebilmek amacıyla ceset üzerindeki böceklerden veya diğer eklem bacaklılardan yararlanılır. Bununla ilgilenen bilim dalına adli entomoloji veya adli böcek bilimi denir. Böceklerin kanıt olarak kullanıldığı adli entomoloji adli bilimlerin en eski dallarından birisidir.

Cesedin ısısı, nemi, çürüme evresi gibi etkenlere göre ceset üzerinde bulunabilecek çürükçül ve leşçil canlılar farklılık gösterir. Bu canlıların cesedin üzerinde bulunma süreleri birbirinden farklı olduğu için geriye dönük ölüm zamanını tahmin etmede bu canlılardan faydalanır. Böcekler farklı yaşam evrelerine sahiptirler. Farklı yaşam evrelerindeki böcekler cesedin farklı bölgelerinde farklı zamanlarda bulunurlar. Adli entomoloji bu farklılıklara dayanarak çalışmalarını sürdürür. Ölüm zamanının belirlenmesine ek olarak ölüm yerinin belirlenmesi ve toksikoloji analizler için de adli entomolojiye başvurulur.

Ceset farklı bozulma evrelerine sahiptir. Bu evreler başlangıç, şişme, aktif çürüme, ileri çürüme ve kurumadır. Her bir evrenin ölümden ne kadar zaman sonra gerçekleştiği ve ceset üzerinde genellikle hangi böcek türlerinin bulunduğu aşağıda belirtilmiştir.

Başlangıç Evresi: Ölümden bir gün sonrasıdır. Calliphoridae, sarcophagidae, muscidade ailelerinden sinekler bu evrede gözlemlenirler.

Şişme Evresi: Ölümden sonraki 2-6 günü kapsar. Calliphoridae ailesinden sinekler bu evrede gözlemlenir.

Aktif Çürüme Evresi: Ölümden sonraki 7-12 günü kapsar. Calliphoridae, muscidade ailelerinden sinekler ve kın kanatlılar bu evrede gözlemlenir.

İleri Çürüme Evresi: Ölümden sonraki 13-51 günü kapsar. Cesette yalnızca kın kanatlılar gözlemlenir.

Kuruma evresi: Ölümden sonraki 52-207 günü kapsar. Cesette yalnızca zar kanatlılar takımından arılar ve dermestidae ailesinden kın kanatlılar gözlemlenir.

Tüm bunlara ek olarak cesedi saklayabilmek amacıyla cesedin yeri değiştirilebilir. Bu gibi durumlarda faunal verilere başvurulur. Böceklerin yaşadığı ortamlar türlerine göre değişiklikler gösterir. Ormanda, suda, karada yaşayan farklı türde böcekler vardır. Kendi ortamından farklı yerlerde bulunan böcekler cesedin taşınmış olduğunu gösterir. Bu yüzden ülkedeki böcek faunasının iyi bilinmesi maktulün öldürüldüğü yeri tespit edebilmek adına çok önemlidir. Tüm bu verilerden anlaşılıyor ki cesedin ölüm zamanı ve yerinin tespiti için adli entomoloji oldukça önemli ve güvenilir bir bilim dalıdır.

 

Kaynakça:

56557 (dergipark.org.tr)
Adli Entomoloji (bezelyedergi.net)
Adli entomoloji – Vikipedi (wikipedia.org)
Adli tıp – Vikipedi (wikipedia.org)
Adli Tıp (yyu.edu.tr)
Adli Tıp Nedir? Hangi Hastalıklara Bakar? (uzmandoktor.net)